Irak’ta yeni dönem: Gözler Sadr’da

Irak’ta 12 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerin kesin sonuçları açıklandı. Birinci olan Şii lider Mukteda el Sadr’ın desteklediği ‘Sairun İttifakı’nın yeni hükümeti kurma sürecinde masaya güçlü şekilde oturacağı yorumları yapılıyor. Sadr, Irak’ta hem İran hem de ABD nüfuzuna karşı tutumuyla tanınıyor.

TERÖR örgütü DEAŞ’ın yenilgiye uğratılmasından sonra ilk genel seçimlerin düzenlendiği Irak, önem siyasi gelişmelere gebe. Irak’ta ABD’ye karşı ve İran’a mesafeli olan Şii lider Mukteda el Sadr’ın desteklediği merkez sol çizgideki Sairun (Reform için Devrimciler İttifakı) koalisyonu, genel seçimlerden birinci çıkarak mecliste en çok sandalyeye sahip oldu. İran destekli Fetih Koalisyonu ikinciliği, Başbakan Haydar el-İbadi’nin Nasır Koalisyonu ise üçüncülüğü elde etti.

54 VEKİL KAZANDI

Irak’ta en büyük Şii tabana sahip Mukteda el Sadr’ın desteklediği, içinde komünist ve laik çevreden adayların da bulunduğu Sairun İttifakı, 12 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerin nihai sonucuna göre, 329 sandalyeli meclise 54 milletvekili gönderdi. Irak Komünist Partisi, Sairun İttifakı’nda yer aldı. İran destekli Bedir Örgütü lideri Hadi Amiri’nin başkanlık ettiği Fetih Koalisyonu 47 sandalyeyle meclisteki en büyük ikinci grup oldu.
DEAŞ’a karşı zafer elde eden orduya komutanlık yapan ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) bağımsızlık çabalarının akamete uğratılmasında öncü rol oynayan Başbakan İbadi’nin kurduğu Nasır Koalisyonu ise 42 milletvekili kazanabildi. İbadi, sandalye sayısına göre meclisin üçüncü grubu oldu. İran’a yakınlığı ve mezhepçi politikalarıyla bilinen eski Başbakan Nuri el-Maliki ise önceki seçimlerde aldığı oy oranının epey gerisinde kaldı. Maliki’nin Kanun Devleti Koalisyonu yeni mecliste 26 vekille temsil edilecek.

Anadolu Ajansı’nın haberine göre; Mukteda el Sadr, ABD karşıtlığının yanı sıra Irak’ta güçlü nüfuzu bulunan ve İran’a mesafeli olan ender Şii liderlerden sayılıyor. Elde ettiği seçim başarısından dolayı Sadr’ın yeni hükümeti kurma sürecinde masaya güçlü şekilde oturacağı yorumları yapılıyor. Irak yasalarına göre, mecliste en çok sandalyeye sahip olan veya en büyük ittifak grubunu elinde bulunduran hükümeti kurabilecek. Bu da, Sadr’ı seçim yarışını kazanan diğer siyasi gruplarla ittifak yoluna itecek.

EL HEKİM İLE GÖRÜŞTÜ

Sadr, hükümeti kurmak için İran destekli Amiri ve Maliki’nin koalisyonlarını dışarıda tutacağı sinyalini verdi. Sadr, daha önce yaptığı açıklamada, mecliste sandalyesi bulunan birçok koalisyonla teknokratlar hükümeti kurabileceğini ifade ederken, Amiri’nin Fetih ve Maliki’nin Kanun Devleti Koalisyonu’nu bunların arasında saymadı.

Nitekim Sadr, 20 sandalyeyle mecliste temsil edilecek Şii liderlerden Ammar el-Hekim ile Necef’teki ikametgâhında görüştü. Sadr ve Hekim’in görüşmesinden hükümet kurmak için “ittifak” kararı çıktı.

ABD İLE ÇATIŞTI, İRAN’A MESAFELİ

ABD karşıtlığıyla bilinen 44 yaşındaki Mukteda el Sadr, Irak’ın güneyindeki Necef kentinde doğdu. ABD’nin 2003 yılında Irak’ı işgal etmesine karşı çıkarak Mehdi Ordusu adlı milis gücünü kurarak işgal güçleriyle çatışmaya girdi. Mehdi Ordusu Bağdat’ta yaşayan Sünnilere yönelik kötü muamele ile suçlanmıştı.

Dönemin Irak Başbakanı Maliki ile arası iyi olmayan Sadr, 2006’da hakkında çıkarılan yakalama kararından dolayı ülkeyi bir süreliğine terk ederek İran’a gitti. Sadr, Mehdi Ordusu’nu 2008 yılında lağvettiğini açıkladı.

Bu karardan sonra Maliki ile arası düzelen Sadr, 2010’da kurulan Maliki kabinesine bakan vermişti. Ancak bir süre sonra Sadr’ın Maliki ile yine arası açılmış ve hükümete çok sert muhalefet etmişti.

Başbakan Haydar el-İbadi hükümeti döneminde yolsuzlukla mücadele edilmesi talebiyle iki yıl Bağdat’ta gösterilere önderlik eden Sadr’ın binlerce yandaşı hükümet binalarının bulunduğu Yeşil Bölge’yi basmıştı.

İran’a mesafeli ve zaman zaman karşı tavrıyla da bilinen Sadr, geçen yıl İran’ın desteklediği Şii milis gücü Haşdi Şabi’nin lağvedilmesini istemişti. Şii lider, Haşdi Şabi’nin seçimlere katılmaması gerektiğini de söyleyerek, seçim kampanyası boyunca bu örgütün siyasi kanatlarını sık sık eleştirmişti. Sadr, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’a da çağrı yaparak görevi bırakmasını istemişti.

BİLGİ NOTU: Irak’ta 12 Mayıs’ta yapılan parlamento seçimlerinde katılım oranı yüzde 44.5 olmuştu.